Hukuki Çoğulluk Bağlamında Hukukun Neliği Sorununa Muhtasar Bir Bakış

Öz

Hukuk antropolojisinin temel amacının, devlet dışı hukuk ile devlet hukukunun bir arada var olmasını ele alan hukuki çoğulluk kavramını incelemek olduğunu belirtilmiştir. Başka bir deyişle, hukuki antropolojinin temel odağı, tek bir sosyal alanda çeşitli hukuk sistemlerinin etkileşimini inceleyen ve farklı hukuk anlayışlarına odaklanan hukuki çoğulluk kavramı olduğu söylenir. Bu bakımdan hukuk antropolojisinin olduğu kadar bu makalenin de merkezinde yer alan hukuki çoğulluk meselesi, zorunlu olarak hukukun ne olduğu sorusunu gündeme getirmektedir. Bu nedenle hukuki çoğulluk konusuna girildiğinde öne çıkan temel sorun; “Hukuk ile toplumsal normatif düzenler arasındaki fark nedir?” sorusudur. Bu sorun esasen devletsiz toplumlarda hukukun var olup olamayacağı tartışmasından kaynaklanır. Devletsiz toplumlarda hukukun varlığı kabul edilirse, hukuki çoğulluktan bahsetmek zorunlu hale gelir. Çünkü önce sömürgecilerin etkisi altında kalan ve şimdi de ulus-devlet tarafından kuşatılan devletsiz toplumlar birden fazla hukuka tabi olacak, başka bir deyişle hukuki çoğulluk ortaya çıkmış olacaktır. Bu tema çerçevesinde makale dahilinde hukuk antropolojisinin merkezi meselesi olan hukuki çoğulluk ve bu bağlamda hukukun neliği sorunu tartışılacaktır.